Griekenland heeft het internationale reddingsprogramma achter zich gelaten: Opleving voor Griekse bedrijven - concurrerender en minder schulden
- Veel tekenen van economisch herstel
- Hervormingen hebben bijgedragen aan gezondere overheidsfinanciën, herstel van Griekse geloofwaardigheid en versterking van het vertrouwen
- Door de crisis zijn bedrijven hun balansen gaan opschonen
- Er zijn nog steeds "zombie" bedrijven door de gebrekkige regelgeving voor faillissementen
- Door zwakke binnenlandse vraag nog steeds beperkt herstel
- Bedrijven verbeteren hun marges en richten zich op export
De terugkeer naar groei heeft de wonden van de crisis nog lang niet kunnen helen
Nu Griekenland het reddingsprogramma achter zich heeft gelaten, kijkt het uit naar de afsluiting van acht aaneengesloten crisisjaren. Voor het eerst sinds 2008 liet het bbp vier kwartalen op rij groei zien. In 2017 liep de groei op tot +1,4%, dankzij investeringen en een dynamische buitenlandse vraag. Voor 2018 wordt een verdere ontwikkeling tot +2% verwacht, ondanks de lichte vertraging van het groeitempo in de eurozone. De Griekse huishoudingen en bedrijven lopen op deze economische verbeteringen vooruit, zo blijkt uit de inkoopindex (purchasing managers’ index – PMI) en de vertrouwensindex die worden opgesteld door het directoraat-generaal voor Economische en Financiële Zaken van de Europese Commissie. De PMI kwam uit op een gemiddelde van 54 punten in de eerste helft van 2018, wat aansloot op 2017, toen de index de drempelwaarde van 50 punten passeerde (een aanwijzing voor economische expansie).
Het langverwachte herstel vergde vergaande belastinghervormingen en een ernstige interne devaluatie die nog groter was dan in Spanje en Portugal. Tussen 2008 en 2015 verloor Griekenland 25% van zijn bbp. De investeringen krompen met 60% en de werkloosheid steeg tot 28%. Sommige sectoren, zoals textiel, meubelen en karton, zagen hun toegevoegde waarde met meer dan 70% dalen. Bij de ondernemingen stortte de omzet met een derde in en de investeringsquote daalde bijna 49%. Micro-ondernemingen en kleine en middelgrote ondernemingen, die meer dan 60% van de werkgelegenheid voor hun rekening nemen, waren het kwetsbaarste. Ongeveer 250.000 mkb-bedrijven gingen gedurende deze periode failliet.
De insolventie van bedrijven blijft een probleem dat wordt onderschat. In de beschikbare gegevens blijven de algemeen gangbare procedures die aan insolventie voorafgaan buiten beschouwing en de juridische afwikkeling van de liquidaties verloopt langzaam. Door deze ondoelmatigheden wordt het voortbestaan van insolvente en onrendabele zombiebedrijven gemakkelijk gemaakt. Van alle OESO-landen komt dit soort bedrijven in Griekenland relatief het vaakste voor.
Het risico van bedrijfsfaillissementen drukt vervolgens ook op de winstgevendheid van banken. Ondanks de herkapitalisatie van de Griekse banken in 2015 noteren zij nog steeds relatief veel oninbare leningen.
Griekse bedrijven zijn in toenemende mate concurrerend en gericht op export
De sanering van de overheidsfinanciën en interne devaluatie hebben bijgedragen aan de vermindering van de twee tekorten die de crisis veroorzaakten. De overheidsrekeningen laten sinds 2016 primaire overschotten zien en de lopende rekening is sinds 2015 in evenwicht. De geloofwaardigheid van de overheidsbegroting en de financiële geloofwaardigheid zijn hersteld en de onzekerheden zijn aanzienlijk verminderd, waardoor het land de weg naar de internationale kredietmarkten heeft teruggevonden.
Er hebben ook grote verbeteringen in de bedrijvensector plaatsgevonden. De verlaging van het loonniveau heeft ten opzichte van dat van de Europese partners bijgedragen aan de verbetering van het Griekse kostenconcurrentievermogen, wat heeft geleid tot nieuwe dynamiek in de uitvoer, die tussen 2008 en 2017 met 27% toenam. Vooral middelgrote en grote ondernemingen in bepaalde industriële sectoren, zoals olieraffinaderijen en farmaceutische bedrijven, hebben daarvan geprofiteerd.
Een van de tekenen van duurzamer herstel is de marge van Griekse bedrijven, die sinds het tweede kwartaal van 2016 aan het stijgen is en boven het Europese gemiddelde ligt. De zwakke binnenlandse vraag drukt het tempo van het herstel momenteel, maar in 2019 zou er een snelle verbetering van de winstgevendheid van bedrijven en een versnelling van investeringen zichtbaar moeten worden.
Download de publicatie