Het Franse verlies van marktaandeel is gunstig voor een aantal Europese landen en China en India

In 2017 heeft Duitsland Frankrijk ingehaald als de grootste Europese leverancier van het Afrikaanse continent. De handelsbalans van Frankrijk behield een overschot (met uitzondering van 2008 en 2012, toen de olieprijzen historische records bereikten), maar het marktaandeel in de export naar Afrika daalde van 11% in 2000 naar 5,5% in 2017. Dit verlies doet zich in alle belangrijke sectoren voor, met uitzondering van de lucht- en ruimtevaartindustrie. Niettemin zijn er volgens een recente door Coface uitgevoerde analyse 27 Afrikaanse landen die in principe een stijging van de uitvoer met 21% zouden kunnen vertegenwoordigen.

de inzakkende vraag betreft kapitaalgoederen, de automotive sector en de chemische industrie

De afbrokkeling van het Franse aandeel in de export naar Afrika is een onderdeel van een algemenere vertraging van de Franse export naar de gehele wereld (waarvan het aandeel daalde van 4,7% in 2001 naar 3% in 2017). In mindere mate volgen Italië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hetzelfde patroon qua uitvoer naar het Afrikaanse continent. Weinig verrassend is de snelle stijging van het Chinese marktaandeel (van 3% in 2001 naar rond 18% in 2017), gevolgd door die van India, Turkije en Spanje.

Het gewicht van de Franse verkopen in Afrika daalt in alle sectoren, met als belangrijke uitzondering de lucht- en ruimtevaartindustrie, die nog steeds goede resultaten neerzet (marktaandeel steeg in 2017 tot 33% tegen 12% in 2001). 

• In de machinebouw halveerde het Franse aandeel in de export naar Afrika tussen 2001 en 2017 (daling van 12% naar 6%). Net als bij Italië en
    Duitsland kwam dit door de concurrentie met Turkije, Spanje en vooral China. Van dat laatste land verachtvoudigde het aandeel en bereikte de
    uitvoer van machinebouw naar het Afrikaanse continent een kwart van het totaal. In verscheidene landen in Franssprekend Afrika was de deling van
    het Franse marktaandeel opvallend. Het daalde tussen 15 en 20 procentpunten (pp) in Algerije, Marokko, Ivoorkust en Kameroen, en 25 pp in
    Senegal. 
• In de sector elektrische en elektronische toepassingen zag Frankrijk, tot 2006 marktleider, zijn marktaandeel in 2017 tot 3% zakken (tegen 16% in 2001). Het Chinese aandeel volgde de omgekeerde weg en steeg van 7% tot meer dan een derde van de uitvoer naar het Afrikaanse continent. Het Franse marktaandeel in Franssprekend Afrika is met 20 pp gedaald.
• In dezelfde periode halveerde het Franse aandeel in de exportmarkt in de farmaceutigsche sector bijna (naar beneden van 33% in 2001 tot 19% in 2017). Tegelijkertijd steeg het Indiase aandeel in de farmaceutische export naar Afrika van 5% naar 18%, vooral door het segment laaggeprijsde generieke geneesmiddelen. België, Zwitserland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben ook geprofiteerd van de daling van de Franse export naar Franssprekend Afrika.   
• In de automotive sector was de concurrentie uit China en India (nu de drie na grootste leverancier in dit segment) bijzonder sterk. Dat Frankrijk van de derde plaats in 2001 naar de zevende plaats in 2017 zakte (een daling van 15% naar 5%) werd nog verergerd door de opmars van andere Europese landen, zoals Roemenië en Spanje, vooral met uitvoer naar Marokko, Algerije en Tunesië.
• De daling van het Franse marktaandeel in de verkoop van graan (11% in 2017 tegen 16% in 2001) was gedeeltelijk het gevolg van een zeer slechte oogst, maar vooral van concurrentie uit Roemenië, Oekraïne en Rusland. Samen leverden deze drie landen in 2017 meer dan 40% van de totale graanuitvoer naar Afrika (vergeleken met slechts 3% in 2001). Ondertussen waren Canada, de VS en Argentinië sterk in opmars in Algerije en Senegal.

een potentiële winst van 21% voor export naar 27 landen

Uit de analyse van Coface blijkt een potentiële winst voor Franse uitvoer naar Afrika (qua waarde) van rond 21%, waarmee het een marktaandeel zou heroveren dat gelijk is aan dat van voor de crisis, 7%. Dat is vooral in verband met het feit dat het Franse exportniveau zich in 27 van de 53 geanalyseerde landen onder het potentiële niveau bevindt, in het bijzonder in:

• de landen waar de Franse aanwezigheid relatief stabiel is, zoals Oost-Afrika (10% onder potentiële niveau) en in mindere mate in Zuidelijk Afrika, waar de kloof tussen feitelijke handel en potentiële handel varieert van -2% voor Oeganda tot -71% voor Botswana en -89% voor Rwanda. In bepaalde landen, zoals Somalië (-25%), Zimbabwe (-40%) en Soedan (-71%) is het gedrag van bedrijven negatief beïnvloed door politieke risico's;
• de geografisch het dichtst bij Frankrijk gelegen landen, zoals Marokko (-29%) en Algerije (-53%), die steeds tot de grootste handelspartners van Frankrijk behoren;
• de landen met een rechtssysteem van Franse oorsprong, waartoe een aantal markten behoren in Franssprekend Afrika (-26%), voornamelijk in de Sahel (Mali, Burkina Faso, Niger en Tsjaad). 

In bepaalde Afrikaanse landen die noch dezelfde taal, noch hetzelfde rechtsstelsel delen, overtreft de Franse export het niveau waar de schattingen van het model van Coface op uitkomen. Dit is het geval voor Zuid-Afrika, Namibië, Ghana, Angola, Kenia en Nigeria. Deze uitkomst doet vermoeden dat factoren die niet in het model worden meegenomen een positief effect hebben op de Franse uitvoer naar deze landen. 

DOwnload de publicatie: