Nederland - betalingsonderzoek 2020
Dit onderzoek is het allereerste Coface-onderzoek naar zakelijke betalingservaringen in Nederland. Oorspronkelijk werd dit onderzoek uitgevoerd tussen februari en begin maart 2020 (het eerste kwartaal van 2020, Q1), met 301 deelnemende bedrijven in het land. Aan het einde van de onderzoeksperiode heeft COVID-19 echter de wereld getroffen en de economische vooruitzichten drastisch veranderd. Om rekening te houden met deze verandering in de betalingservaringen van bedrijven, hebben we tussen begin mei en eind juni (het tweede kwartaal van 2020, Q2) een nieuw onderzoek uitgevoerd, waaraan 114 bedrijven hebben deelgenomen. De resultaten verschillen opmerkelijk binnen deze paar maanden. Sommige zijn weliswaar toe te schrijven aan de verschillende groepen deelnemers, maar andere weerspiegelen de nieuwe economische omstandigheden.
De betalingsvoorwaarden zijn een interessant geval in Nederland. Slechts 42% van de deelnemers aan het eerste kwartaal van 2020 heeft geantwoord dat zij betalingsvoorwaarden aanbieden, en dit cijfer is slechts licht gestegen tot 48% in het tweede kwartaal van 2020. Kortlopende krediettermijnen domineren het Nederlandse bedrijfsleven: 85% van de bedrijven die betalingsvoorwaarden aanbieden, vraagt om een betaling binnen 60 dagen. Tussen het eerste en het tweede kwartaal van 2020 is de verdeling veranderd, met een daling van de korte tot middellange termijn (tussen 31 en 60 dagen) en een stijging binnen het zeer korte termijn segment (1 tot 30 dagen). Hoewel deze verandering verband zou kunnen houden met de veel kleinere groep deelnemers, geeft het ook de indruk dat de deelnemers misschien zenuwachtig zijn over het betalingsmoraal en liever zo vroeg mogelijk willen inwisselen. Deze zorgen zijn niet ongegrond. Het aantal deelnemers dat melding maakte van betalingsachterstand is gestegen van 71% in Q1 naar 75% in Q2 van 2020, wat betekent dat in onze steekproef drie van de vier bedrijven te kampen hebben met betalingsachterstand. De bedrijven meldden dat de gemiddelde duur van de betalingsachterstand hoog is: 66 dagen in het eerste kwartaal, 58 dagen in het tweede kwartaal. De sector van de detailhandel in textiel en kleding valt op met de langste betalingsachterstand. Het aandeel van de omzetgerelateerde betalingsachterstanden, die meer dan zes maanden te laat zijn, is een zorgwekkende kwestie in Nederland. Over het geheel genomen blijven ze laag, maar de distributie is in het hogere segment iets veranderd. Terwijl in het eerste kwartaal van 2020 slechts 3,6% van de deelnemers antwoordde dat de achterstallige betalingen 5% of meer van hun omzet uitmaakten, steeg dit aantal in het tweede kwartaal tot 9,6%.
De economische vooruitzichten zijn in enkele maanden tijd volledig veranderd. In het eerste kwartaal van 2020 was elke sector over het geheel genomen positief over de zakelijke vooruitzichten voor 2020, waarbij farma-chemicaliën het meest optimistisch en de bouw het minst optimistisch waren. In juni 2020 verwachtte 52% van de ondervraagde bedrijven echter een negatieve bedrijfsontwikkeling in 2020. Deze economische krimp bedreigt het voortbestaan van sommige van de deelnemende bedrijven. Een derde van hen heeft staatssteun aangevraagd of is van plan dat te doen, terwijl nog eens 7% niet zeker is en zijn toevlucht zou kunnen nemen tot staatssteun als de economische situatie verslechtert. De prioriteiten met betrekking tot de grootste bedreigingen voor de bedrijfsvooruitzichten zijn dan ook veranderd. Terwijl Brexit begin 2020 het grootste probleem leek te zijn, veranderde het naar de effecten van COVID-19 op de wereldeconomie en naar verstoringen van de mondiale productieketens. Dit zou een reden kunnen zijn om het verlies van vertrouwen van Nederlandse bedrijven in China te verklaren, en hun sterkere voorkeur voor Opkomend Azië als de bestemming met de grootste kansen.