Arabische golfstaten: door krappe financiële situatie voor bedrijven, neemt belang alternatieve financieringsvormen toe
Ondanks economische groei in alle landen die deel uitmaken van de Samenwerkingsraad van de Arabische Golfstaten, de GCC, is de monetaire en financiële situatie er krapper dan voor 2015. Voor bedrijven blijft toegang tot kapitaal een van de belangrijkste problemen, met name voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s). De groei van de kredietverlening heeft zich in de regio dankzij de hogere olieprijs enigszins hersteld, maar ligt nog steeds lager dan het historische gemiddelde.
Een aantal factoren heeft hieraan bijgedragen, zoals de hogere energieprijs, wat ertoe heeft geleid dat de kapitaalinjecties die de zwakke olieprijs moesten opvangen door de autoriteiten zijn afgebouwd. Een andere oorzaak is de beleidsnormalisering door de Amerikaanse Federal Reserve (Fed): sinds deze in 2013 door de Fed werd aangekondigd hebben de centrale banken in de hele GCC hun beleidsrente in navolging van de exitstrategie van de Fed verhoogd.
Door deze krappe voorwaarden voor bancaire kredieten waren bedrijven de laatste jaren gedwongen om naar alternatieve financieringsbronnen uit te kijken, zoals obligaties, sukuks (een islamitische leenvorm), handelskredieten en beursgangen. Maar ondanks hun snelle groei bedragen deze verschillende financieringsbronnen tezamen niet meer dan 5% van het gebruikelijke bancaire krediet.
Bedrijven in de Arabische golfstaten hebben hun hoop nu gevestigd op het expansieve monetaire beleid in de VS, omdat dat hen zou helpen.
KREDIETGROEI TERUG, MAAR OP LAAG NIVEAU
Zoals vaak het geval is, blijft de olieprijs het belangrijkste punt van onzekerheid voor banken in de Arabische golfstaten (Coface heeft als basisscenario een prijs van $ 65 voor een vat Brent-olie).
Bij een stijgende olieprijs en hogere groei bedraagt de stijging van de particuliere kredietverlening in de GCC-regio als geheel in 2019 naar verwachting slechts 5%, een stuk lager dan het gemiddelde van 9% tussen 2013 en 2015. De enquête van het Institute of International Finance (IIF) over de kredietverlening van banken laat voor de komende kwartalen een zwakke kredietgroei zien. De banken hebben de kredietvoorwaarden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika in het eerste kwartaal van 2019 verder aangescherpt.
De gegevens over de geldhoeveelheid in de GCC laten dezelfde dynamiek zien: de groei is positief, maar gering. Het beleid van de Fed en de olieprijs spelen een belangrijke rol in de liquiditeitssituatie van de bancaire sector in de GCC. Met uitzondering van Koeweit hanteren de GCC-landen een vaste wisselkoers, waarbij hun munt aan de Amerikaanse dollar is gekoppeld.
In de toekomst zou de nieuwe richting van het Amerikaanse monetaire beleid (tegen de achtergrond van economische groeivertraging in de VS) de groei van de kredietverlening in de GCC-landen kunnen stimuleren.
HERSTEL OLIEPRIJS GUNSTIG, MAAR VOLATILITEIT PROBLEMATISCH
Hoewel de GCC-landen veel vooruitgang hebben geboekt bij de diversificatie van hun economieën en het terugdringen van de rol van olie, komt het grootste deel van hun belastinginkomsten nog steeds uit olie (In 2018 bedroegen de inkomsten uit fossiele brandstoffen als percentage van de totale belastinginkomsten 70% in Saoedi-Arabië, 80% in Oman en Bahrein, 60% in Koeweit en Qatar, en 55% in de VAE).
Momenteel biedt de hogere olieprijs de banken zekerheid, maar de volatiliteit van de olieprijs blijft een risico, met name gezien het besluit van een aantal GCC-landen om bepaalde bezuinigingsmaatregelen te versoepelen.
BEDRIJVEN KIEZEN ALTERNATIEVE FINANCIERINGSBRONNEN
De geleidelijke en gematigde groei van de kredietverlening, en de krappere liquiditeit vergeleken met de periode voor 2015 hebben het belang van andere financieringsbronnen voor bedrijven verhoogd. De uitgifte van sukuk-obligaties en -certificaten maakt deel uit van deze alternatieve financiering.
De GCC-obligatiemarkt staat voor een aantal uitdagingen. De voortzetting van infrastructurele en bouwprojecten blijft essentieel omdat zij een belangrijke steunpilaar zijn voor economische diversificatie. Deze projecten hebben een grote financieringsbehoefte. Voorts krijgen internationale investeerders steeds meer toegang tot markten en neemt de kennis van het financiële instrumentarium verder toe.
Download deze publicatie (Engelstalig)