De Verenigde Arabische Emiraten zijn halverwege het handelsdiversificatieproces, maar integratie met internationale waardeketens moet nog beginnen.

• De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) spelen dankzij hun strategische ligging een centrale rol bij regionale uitvoer en heruitvoer, zoals blijkt uit de vele economische en samenwerkingsovereenkomsten met andere landen.
• Verdere betrokkenheid bij de Nieuwe Zijderoute* vormt zowel een risico als een kans voor de VAE.
• Op de weg naar diversificatie is het land echter nog maar halverwege, en de integratie in mondiale waardeketens moet nog van start gaan.

^{*De in 2013 door China bekendgemaakte Nieuwe Zijderoute is een initiatief dat tot doel heeft Azië, Afrika en Europa over land en via de zee door middel van zes economische transportroutes met elkaar te verbinden.}

Afhankelijkheid van olie opvangen met meer diversificatie

In de laatste drie decennia is de VAE de op een na grootste en meest gediversifieerde economie van de Arabische Golfstaten geworden. Dat is te danken aan de toepassing van specifieke beleidskaders voor regelgeving, investeringen, handelsbelemmeringen en beperkingen die de expansie van de particuliere sector mogelijk maken. Tussen 2000 en 2017 is het aandeel van de oliewinsten in de totale overheidsinkomsten met 7 procentpunten gezakt, tot 53%. De export van olie en olieproducten, in 2000 nog 76%, daalde in 2016 tot 16% van de totale uitvoer. De uitvoer van plastic, hout en papier, edelstenen, cement, transportmiddelen en metalen nam gedurende deze periode toe.

Ondanks deze positieve resultaten lijkt de VAE mondiale waardeketens (MWK’s) nog niet te hebben geïntegreerd. Alleen brandstoffen, metalen, mineralen en stenen , die maar een zeer klein deel van de industriesector uitmaken, zijn geïntegreerd. Hierdoor kunnen bedrijven in de VAE geen over verschillende landen lopende productieprocessen toepassen. Daardoor blijft de integratie in MWK’s beperkt, ondanks de voortdurende inspanningen van het land om diversificatie van economie en handel te vergroten.

De Nieuwe Zijderoute: kansen en risico’s

De VAE heeft met vele economieën tal van handels- en investeringsovereenkomsten gesloten. China heeft een voorkeurspositie, mede als gevolg van de Nieuwe Zijderoute, die in 2013 werd gelanceerd. Deze overeenkomsten zouden handel en investeringen kunnen bevorderen en het land toegang tot meer markten kunnen geven, in het bijzonder de bouw-, metaal-, handels-, logistieke en koolwaterstofsector.

De bilaterale handel tussen de VAE en China bereikte in 2017 een omvang van $ 52,7 miljard, 15% meer dan het jaar daarvoor. Het handelsvolume voor niet-olieproducten bedroeg $ 3,5 miljard, terwijl de invoer $ 31,9 miljard bedroeg. De belangrijkste uitvoer van de VAE naar China wordt op dit moment gevormd door aluminiumstaven, kunstmest, aardolie en polyetheen, terwijl de invoer vooral uit textiel en kleding, metaalproducten, machines en elektronica bestaat. In het kader van de Nieuwe Zijderoute zal de handel, afgezien in die van olie, tussen China en de VAE in 2018 naar verwachting stijgen naar $ 58 miljard omdat de Nieuwe Zijderoute de federatie de kans geeft om haar positie als regionale hub voor export en investeringen te versterken. In totaal hebben de VAE en China reeds dertien overeenkomsten en memoranda van overeenstemming getekend, die verschillende sectoren betreffen, en die de VAE in staat stellen om meer Chinese investeringen aan te trekken. China staat nu nog niet in de top 10 van buitenlandse directe investeerders in de federatie.

Er zijn echter ook nog wel wat zorgen over de Nieuwe Zijderoute. De geopolitieke instabiliteit, en de politieke spanningen die zich voordoen in veel landen die bij de Nieuwe Zijderoute zijn betrokken, zouden gevolgen voor de VAE kunnen hebben als zich een grote regionale crisis voordoet. Ook kan door de Chinese economische vertraging de industrie van de VAE onder druk komen omdat de vraag naar olie en petrochemische producten uit de VAE dan ook omlaag getrokken wordt. Bovendien zou er als de Amerikanen in de huidige handelsoorlog nog meer protectionistische maatregelen tegen China nemen, een negatief effect kunnen zijn op de handels- en logistieke sector van de VAE.

Download de publicatie