Raad voor samenwerking van de Golf: Een echte winnaar van de wereldwijde economische tegenwind?

Na een vertraging in 2023, voornamelijk als gevolg van lagere energieproductie en -prijzen, zal 2024 naar verwachting een jaar van hogere economische groei worden voor de landen van de Samenwerkingsraad van de Golf (Gulf Cooperation Council - GCC), omdat de prijzen sinds de zomer stijgen, na enkele maanden van pessimisme over de wereldwijde vraag naar olie.

Maar niet alle landen zijn gelijk...

Het gunstige economische klimaat mag de structurele kwetsbaarheid van sommige economieën niet verhullen: Bahrein en Oman, de zwakste schakels in termen van overheidsrekeningen

Na enkele maanden van pessimisme over de wereldwijde vraag naar olie, begonnen de prijzen te stijgen nadat Rusland en vooral Saoedi-Arabië hadden aangekondigd dat ze hun productie tot het einde van het jaar zouden verlagen. Deze lichte stijging van de olieprijzen zal echter niet al deze landen in gelijke mate ten goede komen.

Door hun hoge overheidsschuld, structurele budgettaire zwaktes en beperktere natuurlijke hulpbronnen in vergelijking met andere landen in de regio, moeten Bahrein en Oman waakzaam blijven. Bahrein zou met 125% in 2023 de hoogste verhouding verhouding staatsschuld/bbp in de regio moeten blijven noteren. Gezien het hoge niveau van de kostendekkende olieprijs voor de begroting, geschat op ongeveer 125 USD per vat voor 2023, zijn de autoriteiten begonnen met het overwegen van maatregelen om een verdere toename van het begrotingstekort te beperken. Ondanks terugkerende overschotten op de lopende rekening drukken het grote begrotingstekort en de noodzaak om de koppeling van de munteenheid te handhaven op de deviezenreserves van Bahrein. Terwijl reserves die drie maanden invoer dekken traditioneel worden beschouwd als het minimum dat toereikend is, zouden de Bahreinse reserves in 2023 slechts 1,5 maand invoer dekken.

De schulddynamiek van Oman lijkt evenwichtiger, maar het land heeft ook te kampen met structurele budgettaire zwakheden, voornamelijk als gevolg van beperkte natuurlijke hulpbronnen. Sinds de daling van de olieprijzen in 2015 en 2016 boekt Oman voortdurend dubbele tekorten (zowel op de lopende als op de fiscale rekening).

Saoedi-Arabië en de VAE, die veel minder kwetsbaar zijn, komen meestal helpen

Saoedi-Arabië, Koeweit en de Verenigde Arabische Emiraten komen meestal helpen in noodgevallen wanneer er een tekort is aan financiering.

Deze 3 landen kondigden in 2018 een hulppakket van USD 10 miljard aan voor Bahrein, nadat ze in 2011 USD 20 miljard hadden verstrekt aan zowel Oman als Bahrein, wat de strategische en economische allianties tussen deze landen onderstreept. Deze fondsen hebben vooral de vermindering van begrotingstekorten in Oman en Bahrein ondersteund en de negatieve effecten van de begrotingsconsolidatieprogramma's verzacht. Een ander doel van deze fiscale samenwerking is om alle GCC-economieën op één lijn te brengen rond vergelijkbare regionale initiatieven door de invoering van enkele fiscale hervormingen.

Verschillende financiële situaties maar (vrijwel) hetzelfde monetaire beleid

Deze verschillende structuren binnen de GCC-economieën geven aan dat deze landen weliswaar een economische en financiële alliantie hebben gevormd, maar dat hun financiële situatie ongelijk is. Wat monetaire kwesties betreft, hebben ze echter zeer vergelijkbare structuren: hun valuta's zijn gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, met uitzondering van Koeweit dat een valutakoppeling heeft ten opzichte van een niet nader genoemde valutamand. In lijn met de toekomstige beleidsbewegingen van de Fed verwachten we dat de centrale banken van de GCC hun beleidsrente zullen handhaven totdat de Fed besluit om haar renteverlagingscyclus te starten.

Hevige concurrentie in de sectoren waarop de diversificatie-inspanningen zijn gericht

Hoewel ze nog steeds sterk afhankelijk zijn van de oliesector, hebben de GCC-landen economische diversificatieplannen geïmplementeerd na de daling van de olieprijzen tussen 2014 en 2016. Terwijl de VAE voorop liepen met economische diversificatie, heeft Saoedi-Arabië de afgelopen jaren aanzienlijke investeringen aangekondigd. Aangezien deze twee landen, maar ook Qatar en, in mindere mate, Oman, zich op bijna dezelfde sectoren richten (bouw, toerisme, financiën), schuilt het grootste risico in het ontstaan van intraconcurrentie binnen de regio. Bovendien zijn de belangrijkste financieringsbronnen voor deze diversificatiestrategieën gebaseerd op olie-inkomsten. Gezien deze twee factoren is het mogelijk dat economische diversificatiestrategieën, hoewel ze haalbaar zijn, niet de gewenste resultaten opleveren.

Download de volledige focus (Engelstalige) hier